Video Oyunlarının Etkisi Kötüden Ziyade İyi mi?
Siz de diğer yetişkinler gibiyseniz, muhtemelen video oyunlarının çocuklar ve gençler üzerindeki etkisi hakkında bir fikriniz vardır.
Aslına bakarsak onların önemi konusunda biraz şüpheci olabilirsiniz. Şiddet içeren oyunlar konusunda önyargımı itiraf edecek ilk kişi ben olacağım.
Ne zaman torunlarımı akıllı telefonlarından ve tabletlerinden video oyunları oynarken izlesem, bunun onların uzun dönemde gelişimlerini nasıl etkileyeceğini düşünürdüm. Fakat araştırmalar negatif etkilerine çok fazla odaklandığı için pozitif etkilerini ihmal mi ettik?
Adolescent Research dergisinde bir makale dikkatimi çekti. Şöyle yazıyordu:
- Video oyunları dünyada en hızlı gelişen eğlence türüdür.
- Amerika da ergenlik çağındaki kişilerin %97’si video oyunu oynar.
- 8-18 yaş arasındaki kişiler haftada ortalama 13.2 saat video oyunu oynar.
Eminim bu sonuçlar oyunları çocuklara tasarlayan ve satan firmaları şaşırtmamıştır. Fakat dürüst olmak gerekirse ben çok şaşırmıştım. Daha da ötesi bu makale benim video oyunları hakkındaki önyargılarımı sorgulamama neden oldu.
Video Oyunlarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi Pozitif Olabilir Mi?
Çoğumuz şiddet içeren video oyunlarının genç çocukların içindeki saldırganlık hissini eyleme dökmesi konusunda tetiklediğinin farkındayız. 1999 yılında Columbine Lisesinde ve 2007 de Virginia Tech Üniversitesinde meydana gelen trajik olaylardan dolayı video oyunları için yapılan kamu denetimi önemli bir derecede arttı.
Belki de bu şiddet içeren olaylara cevaben saldırganlık, düşmanlık ve bağımlılık da dahil olmak üzere video oyunlarının çocuklar üzerindeki etkisi 300'den fazla çalışmada incelenmektedir. Fakat eğitici olmayan video oyunlarının girişkenlik, içsel motivasyon, dayanışma gibi pozitif etkisi sadece 30 çalışmada incelenmektedir. Peki biz gelişimsel ve sosyal psikologların çalıştığımız konu hakkında önyargısı var mı? Elbette var!
Peki güncel çalışmalar ne gösteriyor?
Evet, asosyal ve zihinsel sorunları olan gençlerin video oyunlarından dolayı saldırganlık içeren eylemlerde bulunduğu olaylar mevcut. Fakat bazı çalışmalar gençler arasında popüler olan şiddet içeren video oyunlarının saldırganlığı arttırdığını tespit etse de diğer çalışmalar aynı ilişkiyi bulamamışlardır.
Bir çalışma, video oyunu oynayan gençlerin oynamayanlara göre ailelerine ve okuluna daha bağlı olduğunu, aktivitelere daha fazla katıldığını ve ruh sağlığının daha iyi olduğunu öne sürmüştür.
Diğer bir çalışma yardım etme, paylaşma, dayanışma empati gibi davranışları içeren video oyunlarının gençlerin aynı özellikleri kazanmasına yardımcı olduğunu öne sürdü.
Girişkenliği Arttıran bir Aktivite Olarak Video Oyunları
Gençlerin gelişiminde ilgilendiğim noktalardan biri de gençlerin girişkenliğiydi. Fostering Initiative in Children and Teens adlı makalemde çocukluk ve ergenlik döneminde girişkenliğin önemli noktalarını özetliyorum.
Video oyunları oynamak çocuğun girişkenliğini arttırır mı? Aslında video oyunlarının bir etkisi vardır. Örneğin, çocuklar video oyunu oynadığında kendi içlerinde bir motivasyon hissederler. Heyecanlanırlar ve bu süreçte zorluklarla karşılaşırlar. Arkadaşlarla oynayınca video oyunlarının sosyal faydaları da ortaya çıkmaktadır. Eylemler “gerçek dünyaya” bağlı olmasa da video oyunlarının da hayatın diğer alanlarına aktarılabilecek kurallar veya zorluklar içerebilir. Buna ek olarak video oyunları oynamak için gereken konsantrasyon ve çaba çocukların tutkularını canlandıran diğer aktiviteler için de bir deneme tahtası olabilir. Girişkenliğin ana unsurlarından biri, bir süre içerisinde bir aktiviteyi sürdürebilmektir bu sayede çocuklar zorluklara rağmen sonuna kadar direnmeyi öğrenirler. Eğer çocuklarla veya video oyunlarıyla ilgilendiyseniz, oyunların onlara tekrar tekrar denemeleri gerektiğini öğrettiklerini bilirsiniz.
Video Oyunlarının Seçimi: Yetişkinler için 3 İpucu
Şüphesiz ki, video oyunlarının çocuklar üzerindeki pozitif ve negatif etkileri üzerine çok daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir. Fakat ben daha çok video oyunlarının girişkenlik, motivasyon gibi özelliklerin ve diğer önemli davranışların gelişmesi konusunda umut verici niteliklere sahip olduğunu düşünüyorum. Araştırma karmaşık olduğu için hala şiddet içeren video oyunları hakkında endişelerim ve sorularım var. Burada video oyunlarının çocuklar üzerindeki etkileri ve hangi oyunları çocuklara vermemiz gerektiği göz önünde bulundurularak sizler için üç adet ipucu sunuldu.
1. Çocuğunuzu Tanıyın
Çocuklarımızı veya torunlarımızı ne kadar iyi tanırsak o kadar uygun video oyunları seçebiliriz. Eğer bir çocuk yalnız hissediyorsa şiddet içeren video oyunlarına kapılmalarına izin vermeyin. Fakat eğer çocuğun ruh sağlığı iyi görünüyorsa, şiddetli video oyunlarının girişkenliği ve dayanışmayı arttırmak gibi pozitif etkileri olabilir. Kahramanlık özellikleri ve güçleri barındıran karakterlerin ve takım çalışması, konsantrasyon, sabır gibi pozitif mesajların bulunduğu oyunları seçin.
2. Video Oyunlarını Satın Almadan Önce İnceleyin
Satın almadan önce çocuğunuza vereceğiniz video oyununu inceleyin. Common Sense Media’nın ailelerin çocuklarının istediği oyunlar veya çocukları için uygun olduğunu düşündükleri oyunlar hakkında bir şeyler okuyabilecekleri özel bir inceleme bölümü var. Oyunlar arası değerlendirme içerdiği pozitif resimler, pozitif rol modeller ve şiddet üzerine yapılmaktadır.
3. Çocuğunuzla Video Oyunları Hakkında Konuşun
Çocuğunuzun oynadığı video oyunlarına ilgi gösterin. Onları sonuna kadar izleyin! Çeşitli karakterlerin güçlü ve zayıf yönleri hakkında konuşun. Bu özellikler hakkında bildiklerini gerçek dünyaya aktarmalarına yardımcı olun. Muhakkak çocuğunuzla online güvenlik hakkında konuşun, özellikle de internet üzerinden yabancılarla oyun oynuyorlarsa. En önemlisi medyadaki şiddeti ve oyunlar ve gerçek dünyada arasındaki farklılıkları tartışın.
4. Eğer Endişelenirseniz
Eğer çocuğunuz anormal bir şekilde saldırganlık belirtisi gösterirse, arkadaşlık kurmaktan kaçınırsa, veya normal bir çocuktan çok daha fazla video oyunlarına bağlıysa tavsiye veya tedavi için ruh sağlığı danışmanına başvurmayı unutmayın.