1. Çocuklar İleride Narsist Eğilimler Geliştirebilir
Yıllar geçtikçe, özellikle batı ülkelerinde narsizm (kendine hayranlık) oranları artmaya başlamıştır. İnsanların narsist olmaları hakkında değişik teoriler mevcuttur ve ben bunların özellikle 3 tanesine değinmek istiyorum.
Birincisi, narsizm bir genetik özelliktir.
İkinci olarak narsizm, ebeveynlerin çocuklarına aşırı ilgili göstermelerinden dolayı kaynaklanmaktadır. (Sosyal Öğrenme Kuramı).
Üçüncü ise - psikanalitik teoriye göre – narsizm, çocukları ile mesafeli olan ebeveynlerin sonucudur. Bu nedenle, çocuk onay için dış kaynaklara yönelme gereksinimi duymaktadır.
Hollanda'da 7-11 yaş arası çocuklara yapılan bir çalışmada, ebeveynlerden ve çocuklardan her 6 ayda bir doldurmak kaydı ile anketlere cevap verilmesi istendi.
Katılımcılardan, “benim gibi çocuklar, ekstra şeyler hak ediyor” gibi ifadeleri oylamaları talep edildi. Bu çalışmanın sonucuna göre, ebeveynleri tarafından sık sık takdir edilen çocukların daha çok narsistik eğilimde bulunduğu sonucuna varıldı.
2. Bir Çocuğu Aşırı Övmek, Yüksek Özsaygıya Eşit Değildir
Brummelman tarafından yapılan bir çalışmanın sonucunda ilginç bir gözleme rastlanmıştır, narsistik karaktere sahip olan çocuklarda yüksek düzeyde özgüven açığa çıkmamıştır.
Ebeveynler, çocuklarını özgüven ve özsaygı gelişimi amacıyla övmektedirler. Bir çocuğun kendine olan güveni, övülmeye dayalı olarak bir nebze artmış olabilir.
Çocuğunuzu övmelisiniz ancak sadece hak ettiği zaman. Ve dikkat edin övgünüz özel olsun. Sürekli “tebrikler”, “bravo” ve “harikasın” gibi sözler söylemek çocuğunuzun öğrenmesine yardımcı olmayacaktır. Bunun yerine, gurur duyduğunuz şeyler ile alakalı övgülerde bulunduğunuzdan emin olun.
Çocuğunuz ayakkabısını bağlamasını öğrendiğinde ona; “Ayakkabını tek başına bağladın. Bundan sonra benim yardımım olmadan da yapabilirsin!" deyin. Bu, çocuğa kendi yaptıklarından sorumlu olduğunu öğretir.
3. Çocuklar Ellerinden Gelenin En İyisini Yapmayı Denemeyebilirler
Eğer bir çocuk sürekli övülüyorsa, daha fazla çaba göstermesi ve birşeyi daha iyi yapması için nasıl motive olabilir ?
Örnek vereceğim ;
Ali “R” sesini çıkartmaya çalışıyordu. Sesi doğru çıkartmak için her pratik yaptığında ona, “Harikasın Ali”, “Aferin” diyordum.
Ancak, aslında harika değildi çünkü hala “radyo”yerine “vadyo” diyordu ama ben onun hevesinin kırılmasını istemiyordum. Bu yüzden onu övmeye devam ettim. Birkaç ay geçtikten sonra “R” sesindeki gelişim pek de iyi değildi.
Övmeyi kesmeye karar verdim ve her yanlışında bunu ona söyledim. Pozitif tutmak için de, “Güzel konuşuyorsun ama hala “R” yerine “V” duyuyorum. Bir dahaki sefere dudaklarını tıpkı gülümser gibi düz tutmaya çalış ve tekrar dene”. Anlamsız övgüler yerine, ona doğru sesi çıkarmak için ne gibi değişiklikler yapması gerektiği hakkında daha net oldum.
Ali'ye "Aferin, harika !" diyerek “R” harfini doğru çıkarmasında yardımcı olamadım. Ona doğru sesi çıkarması için çözümler sunmk ve teşvik etmek, onu başarıya ulaştırdı.
Eğer çocuğunuz bir konuda güçlük çekiyorsa, denemelerinden dolayı onu överek yanlış yere başarı duygusuna kapılmasına neden olmayın. Onun yerine, öğrenmesi için önerilerde bulunun.
4. Başarısızlık Duygusu Öfkeye Yol Açabilir
Ne yazık ki dünyamız her zaman sevgi ve övgü ile dolu mutlu bir yer değil.
Kendini iyi hissetmek için övülmeye ihtiyacı olan bir çocuk, muhtemelen ileride her şeyi yapmaya hakkı olan bir yetişkin olacaktır. Layık olsun ya da olmasın çevresindekilerden övgü bekleyecektir. Araştırmalar gösteriyor ki narsistler yetişkin olduğunda saldırganlık ve şiddetle mücadele etmek zorunda kalabiliyorlar çünkü onlar diğerlerinden daha değerli olduklarına inanıyorlar. Özgüveni düşük olan birçok narsist vardır ve bu tarz insanlar depresyon ve kaygı gibi meselelerde risk altındadırlar.
5. Kendini Haksızken Haklı Bulmaya Teşvik Edebilir
Bir çocuk kendini herşeyden üstün olarak gördüğünde, kendini sürekli haklı görmeye başlar. Bu çocuk, davranışlarından sorumlu olması gerektiğini bilmeyecektir. Bu durum çocuklukta göz ardı edilebilir, ancak bu çocuk bir gün yetişkin olacaktır ve bu yetişkin kendinde sürekli haklı görecektir.
Çocuklarınıza karşı acımasız olun demiyorum tam tersi sıcak ve sevgi dolu olun, ama çocuğunuzun gerçekleri yanlış algılamasını sağlamayın. Çocuğunuza terbiye verirken, yaptığı şey de en iyisi olmadığını (eğer gerçekten değilse) ve her insanın güçlü ve zayıf yanları olduğunu öğretin.